วัยรุ่นหนุ่มสาวหรือวัยทำงาน บางคนอายุ 20 แต่ต้องมากินยาลดความดัน บางที่ไปหาหมอก็เพิ่มยาขึ้นๆ มาจาก 1 ไป 2 จาก 2 ไป 3 ชีวิต อาจเพิ่มมียาไขมันอีก เคสตัวอย่าง นาย.
สูง173 น้ำหนัก 94 ครับ เริ่มแรก จะไปผ่าฟันคุด แต่ผ่าไม่ได้เพราะความดันสูง ก็เลยรักษามาจนถึงทุกวันนี้ ความดันเริ่มสังเกตเห็น ตอนนี้รักษามาได้เกือบจะ 2 ปีแล้ว คือไม่อยากกินยา กินวิตามิน c บ้าง บ้างที่ไม่รู้ผมควรทำอะไร เริ่มยังไง เช้ากินอะไร กลางวันกินอะไร เย็นยังไง ครับ ผมงงสับสน. ผมอยากเลิกกินนานแล้ว ผมกลัว
เรียนอยู่มหาวิทยาลัยครับปี 3 อาหารการกิน เป็นคนที่มีอะไรกินหมดครับ ชอบกินเนื้อไก่ ไก่ทอดลูกชิ้นไส้กรอก ไก่ย่างหมูย่าง เป็นคนกินเยอะครับ รสจัดด้วย หวานเปรี้ยวเค็มเผ็ด จัดเต็มครับ ปรุงเยอะ และผมก็เคยทำตาม กินวันละมื้อคือกินมื้อเย็น ของ นพ. ญี่ปุ่นครับ
ซึ่งรู้สึกน้ำหนักลง เมื่อหยุดทำแล้วก็กลับมากินเหมือนเดิมครับ ปัจจุบัน 2 เดือนที่ผ่านมา ก็กินครบ 3 มื้อครับ เช้ากินข้าวราดแกง กลางวันก็แทบจะไม่ได้กิน ถ้ากินก็จะกินนมครับ
ส่วนเย็นก็กินข้าวราดแกงครับ ขนมบ้าง เครปญี่ปุ่น น้ำอัดลมก็มีบ้าง น้ำผลไม้ก็มีบ้างครับ ส่วนเรื่องการออกกำลังกายนานๆๆๆทีจะออกครับ แต่ผมก็เริ่มปรุงน้อยลงนะครับแต่ก็ปรุง กินก็เหมือนเดิมทุกอย่างครับหมอ
สำหรับการตรวจหาสาเหตุ
สำหรับการตรวจหาสาเหตุ
เคยตรวจปัสวะ ตรวจเลือด วัดความดันแขนและขา และ การอันตราซาวด์ ครับ. ทุกวันนี้ปรับยาเพิ่มขึ้น และก็จด ความดันไปให้หมอที่โรงพยาบาลดูครับ (ผมเคยกินยาลดความอ้วนด้วยครับหลายยี่ห้อ + ความรู้น้อย)
-
แล้วอะไรเล่าที่เป็นปัจจัยชักนำมาสู่การเป็นโรคร้ายที่วงการแพทย์ยังไม่มียารักษาให้หายนี้ตั้งแต่อายุยี่สิบ คำตอบก็อยู่ในคำบอกเล่าของน้องเขาทั้งหมดนั่นแหละครับ
-
แล้วอะไรเล่าที่เป็นปัจจัยชักนำมาสู่การเป็นโรคร้ายที่วงการแพทย์ยังไม่มียารักษาให้หายนี้ตั้งแต่อายุยี่สิบ คำตอบก็อยู่ในคำบอกเล่าของน้องเขาทั้งหมดนั่นแหละครับ
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องอาหาร คือกินอาหารเนื้อสัตว์ที่ปรุงด้วยการผัดทอดเป็นอาหารหลัก เขาเล่าเองว่าชอบกินเนื้อไก่ ไก่ทอด ลูกชิ้น ไส้กรอก ไก่ย่าง หมูย่าง ข้าวราดแกง (ซึ่งส่วนใหญ่เป็นข้าวขาวราดด้วยของผัดทอด) นม ขนม เครปญี่ปุ่น น้ำอัดลม น้ำผลไม้ กินแยะ จัดเต็ม
ส่วนการออกกำลังกายนั้น ถ้าเป็นคนอื่นจะกระมิดกระเมี้ยนโกหกว่าก็ได้ออกบ้างพอสมควรเพื่อให้ฟังดูดี แต่นี่น้องเขาบอกตรงๆเลยว่า..นานๆๆๆทีจะออกครับ กล่าวโดยสรุป อาหารที่มีเนื้อสัตว์ปรุงด้วยการผัดทอดและธัญพืชขัดสี นม น้ำตาล รวมทั้งน้ำผลไม้คั้นใส่น้ำตาลโดยทิ้งกากไป ล้วนเป็นอาหารชักนำให้เกิดโรคหลอดเลือดในรายของน้องท่านนี้
ถามว่าแต่อายุเพิ่งยี่สิบเองนะ โรคมันเป็นเร็วขนาดนี้เลยหรือ ตอบว่างานวิจัยผ่าศพคนหนุ่มคนสาวที่ตายด้วยเหตุอื่นพบว่าโรคไขมันพอกหลอดเลือดเริ่มปรากฎชัดเจนตั้งแต่อายุ 15 ปีแล้ว สมัยผมทำงานอยู่เมืองนอก เด็กฝรั่งอายุเก้าขวบสิบขวบที่เสียชีวิตด้วยโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด ผ่าศพดูก็มีโรคไขมันพอกหลอดเลือดที่หัวใจแล้ว
ถามว่าอายุยี่สิบต้องมากินยาลดความดันเพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อยๆ แล้วอนาค
ตจะเป็นอย่างไร หมอสันต์พอทำนายให้ได้ไหม ตอบว่าได้สิ เรื่องทำนายอะไรร้ายๆนี่ถนัดเลย ผมเคยเล่าไปหลายครั้งแล้วว่างานวิจัยพบว่าในบรรดาตัวชี้วัดสุขภาพทั้งหลาย ความดันเลือดเป็นตัวที่แม่นยำที่สุดที่จะทำนายว่าใครจะตายช้าใครจะตายเร็ว เอาละ ผมทำนายนะ
"...สิทธิการิยะ ท่านว่าคนที่เป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรังเช่นโรคหลอดเลือดนี้ตั้งแต่อายุยังน้อย หากไม่รีบพลิกผันโรคด้วยตัวเองก็จะไม่ได้แก่ตาย ที่จะได้อยู่ทดแทนบุญคุณพ่อแม่ปฏิบัติวัตรฐากยามท่านป่วยและปิดตาท่านเมื่อสิ้นใจนั้นอย่าหวัง ในทางตรงกันข้ามพ่อแม่จะต้องเดือดร้อนเป็นเจ้าภาพวิ่งเต้นจองวัดจองวาเพื่อทำพิธีเผาศพให้ลูก
ส่วนพ่อแม่ที่เลี้ยงลูกมาแบบหวังจะให้ลูกมาดูแลหยอดข้าวหยอดน้ำตัวเองตอนแก่นั้นหากเริ่มต้นด้วยการให้ลูกกินทุกอย่างที่ขวางหน้าที่ลูกรบกินอย่างทุกวันนี้ก็ฝันไปเถอะ เพราะถึงเวลาจริงพ่อแม่นี่แหละจะต้องเป็นผู้คอยดูแลหยอดข้าวหยอดน้ำให้ลูกตัวเองที่เป็นอัมพาตหรือทุพลภาพไปเพราะโรคหลอดเลือด นี่ไม่ได้ทำนายแบบแช่งนะ แต่ทำนายจากหลักฐานเชิงประจักษ์ เพราะงานวิจัยปัจจัยเสี่ยงในคนหนุ่มสาวล้วนให้ผลตรงกัน เมื่อไม่กี่เดือนก่อนผมเองก็มีผู้ป่วยอีกท่านหนึี่งอายุ 25 ปีเองและอ้วนพอๆกับท่านเจ้าของจดหมายนี้แต่เป็นอัมพฤกษ์ปากเบี้ยวต้องเข้าโรงพยาบาลซะแล้ว"
ถามว่าควรจะทำตัวอย่างไร ตอบว่าความรู้ทางแพทย์เท่าที่มีแนะนำว่าการจะลดความดันเลือดสูงลงด้วยตัวเอง ควรจะทำต่อไปนี้ คือ
1. ลดน้ำหนักอย่างเอาเป็นเอาตาย งานวิจัยที่รวบรวมโดย NCEP พบว่าถ้าลดน้ำหนักได้ 10 กก. จะลดความดันตัวบนลงได้ถึง 20 มม. ผมเคยเขียนเรื่องการลดความอ้วนไปแล้วหลายครั้งในบล็อกนี้ ลองหาอ่านดู
2. ปรับโภชนาการ ทานอาหารที่มีไขมันต่ำมีแคลอรี่ต่ำและมีผักและผลไม้มากๆ ทานวีแกนหรือมังสะวิรัติเลยได้ยิ่งดี จะลดความดันได้ถึง 14 มม. สูตรอาหารที่ลดความดันได้ดีแน่นอนเรียกว่าสูตร DASH diet ซึ่งก็คือมังสะวิรัติ (ที่เน้นธัญพืชไม่ขัดสี ถั่ว ผลเปลือกแข็งหรือ nuts และเมล็ดหรือ seeds) บวกปลาและอาหารทะเล ถ้าทานเนื้อก็ต้องไม่ติดมัน ถ้าจะดื่มนมก็เป็นนมไร้ไขมัน และหลีกเลี่ยงการใช้น้ำมันปรุงอาหาร
3. ออกกำลังกายให้ได้ระดับมาตรฐาน คือออกกำลังกายจนเหนื่อยหอบแฮ่กๆร้องเพลงไม่ได้อยู่นานครั้งละอย่างน้อย 30 นาทีสัปดาห์ละอย่างน้อย 5 ครั้ง จะลดความดันได้ถึง 9 มม.
4. ลดเกลือในอาหารลงให้เหลือระดับจืดสนิทจะลดความดันลงได้ถึง 8 มม.
5. เป็นความดันเลือดสูงอย่าริดื่มแอลกอฮอล์ แต่ถ้าดื่มแอลกอฮอล์อยู่มาก ให้ลดเหลือแต่น้อย จะลดความดันลงได้อีก 4 มม.
cr :นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
ถามว่าแต่อายุเพิ่งยี่สิบเองนะ โรคมันเป็นเร็วขนาดนี้เลยหรือ ตอบว่างานวิจัยผ่าศพคนหนุ่มคนสาวที่ตายด้วยเหตุอื่นพบว่าโรคไขมันพอกหลอดเลือดเริ่มปรากฎชัดเจนตั้งแต่อายุ 15 ปีแล้ว สมัยผมทำงานอยู่เมืองนอก เด็กฝรั่งอายุเก้าขวบสิบขวบที่เสียชีวิตด้วยโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด ผ่าศพดูก็มีโรคไขมันพอกหลอดเลือดที่หัวใจแล้ว
ถามว่าอายุยี่สิบต้องมากินยาลดความดันเพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อยๆ แล้วอนาค
ตจะเป็นอย่างไร หมอสันต์พอทำนายให้ได้ไหม ตอบว่าได้สิ เรื่องทำนายอะไรร้ายๆนี่ถนัดเลย ผมเคยเล่าไปหลายครั้งแล้วว่างานวิจัยพบว่าในบรรดาตัวชี้วัดสุขภาพทั้งหลาย ความดันเลือดเป็นตัวที่แม่นยำที่สุดที่จะทำนายว่าใครจะตายช้าใครจะตายเร็ว เอาละ ผมทำนายนะ
"...สิทธิการิยะ ท่านว่าคนที่เป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรังเช่นโรคหลอดเลือดนี้ตั้งแต่อายุยังน้อย หากไม่รีบพลิกผันโรคด้วยตัวเองก็จะไม่ได้แก่ตาย ที่จะได้อยู่ทดแทนบุญคุณพ่อแม่ปฏิบัติวัตรฐากยามท่านป่วยและปิดตาท่านเมื่อสิ้นใจนั้นอย่าหวัง ในทางตรงกันข้ามพ่อแม่จะต้องเดือดร้อนเป็นเจ้าภาพวิ่งเต้นจองวัดจองวาเพื่อทำพิธีเผาศพให้ลูก
ส่วนพ่อแม่ที่เลี้ยงลูกมาแบบหวังจะให้ลูกมาดูแลหยอดข้าวหยอดน้ำตัวเองตอนแก่นั้นหากเริ่มต้นด้วยการให้ลูกกินทุกอย่างที่ขวางหน้าที่ลูกรบกินอย่างทุกวันนี้ก็ฝันไปเถอะ เพราะถึงเวลาจริงพ่อแม่นี่แหละจะต้องเป็นผู้คอยดูแลหยอดข้าวหยอดน้ำให้ลูกตัวเองที่เป็นอัมพาตหรือทุพลภาพไปเพราะโรคหลอดเลือด นี่ไม่ได้ทำนายแบบแช่งนะ แต่ทำนายจากหลักฐานเชิงประจักษ์ เพราะงานวิจัยปัจจัยเสี่ยงในคนหนุ่มสาวล้วนให้ผลตรงกัน เมื่อไม่กี่เดือนก่อนผมเองก็มีผู้ป่วยอีกท่านหนึี่งอายุ 25 ปีเองและอ้วนพอๆกับท่านเจ้าของจดหมายนี้แต่เป็นอัมพฤกษ์ปากเบี้ยวต้องเข้าโรงพยาบาลซะแล้ว"
ถามว่าควรจะทำตัวอย่างไร ตอบว่าความรู้ทางแพทย์เท่าที่มีแนะนำว่าการจะลดความดันเลือดสูงลงด้วยตัวเอง ควรจะทำต่อไปนี้ คือ
1. ลดน้ำหนักอย่างเอาเป็นเอาตาย งานวิจัยที่รวบรวมโดย NCEP พบว่าถ้าลดน้ำหนักได้ 10 กก. จะลดความดันตัวบนลงได้ถึง 20 มม. ผมเคยเขียนเรื่องการลดความอ้วนไปแล้วหลายครั้งในบล็อกนี้ ลองหาอ่านดู
2. ปรับโภชนาการ ทานอาหารที่มีไขมันต่ำมีแคลอรี่ต่ำและมีผักและผลไม้มากๆ ทานวีแกนหรือมังสะวิรัติเลยได้ยิ่งดี จะลดความดันได้ถึง 14 มม. สูตรอาหารที่ลดความดันได้ดีแน่นอนเรียกว่าสูตร DASH diet ซึ่งก็คือมังสะวิรัติ (ที่เน้นธัญพืชไม่ขัดสี ถั่ว ผลเปลือกแข็งหรือ nuts และเมล็ดหรือ seeds) บวกปลาและอาหารทะเล ถ้าทานเนื้อก็ต้องไม่ติดมัน ถ้าจะดื่มนมก็เป็นนมไร้ไขมัน และหลีกเลี่ยงการใช้น้ำมันปรุงอาหาร
3. ออกกำลังกายให้ได้ระดับมาตรฐาน คือออกกำลังกายจนเหนื่อยหอบแฮ่กๆร้องเพลงไม่ได้อยู่นานครั้งละอย่างน้อย 30 นาทีสัปดาห์ละอย่างน้อย 5 ครั้ง จะลดความดันได้ถึง 9 มม.
4. ลดเกลือในอาหารลงให้เหลือระดับจืดสนิทจะลดความดันลงได้ถึง 8 มม.
5. เป็นความดันเลือดสูงอย่าริดื่มแอลกอฮอล์ แต่ถ้าดื่มแอลกอฮอล์อยู่มาก ให้ลดเหลือแต่น้อย จะลดความดันลงได้อีก 4 มม.
cr :นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
